İşletim Sistemlerinin Genel Yapısı
BIOS
tam anlamı ile bir işletim sistemi sayılmaz; donanım ile işletim sistemi
arasındaki köprü görevi yapar. Elektronik devreler, CD sürücüler, işlemci,
grafik kartı... onca para ödediğimiz donanım bilgisayarın yarısıdır! Giriş
bölümünde, öbür yarının yazılım olarak adlandırıldığını belirtmiştik.
Bilgisayar genel amaçlı bir aygıttır, o kadar genel amaçlıdır ki, sorduğunuzda
tanımlanmış bir işlevi ve görevi yoktur: “Ne iş olsa yapar”. İşte yazılımların
görevi masanızın (ya da dizinizin) üzerinde öylece duran gövdeyi harekete
geçirmek ve bu genel amaçlı aygıta tanımlanmış fonksiyonlar kazandırmaktır.
Yazılımın bir işlevi daha vardır Son derece karmaşık bir aygıtı kolayca kullanmanızı
sağlamak, elektronik devrelerle aranızda bir köprü oluşturmak... Kabaca, bu
işlevlerden ilkini destek ve uygulama yazılımlarının, ikincisini ise “sistem
yazılımlarının” üstlendiğini söyleyebiliriz. Kullanıcı bilgisayarın iç
işleyişine karışmaz, ancak bu işleyişi yönlendirebilir. Bu yönlendirme,
piramidin tepesinden tabanına doğru inersek, uygulama yazılımları ve onların
çalışmasını sağlayan sistem yazılımları ile mümkün olabiliyor. “Sistem
yazılımı” başlığı altında toplanan yazılımlardan en önemlisi işletim
sistemidir. İşletim sistemi buraya kadar anlattığımız bütün o karmaşık donanım
birimlerinin çalışmasını birtakım komutlarla veya resim ve ikonlarla
temsil eder. İşlemci, BIOS veya belleğin temel çalışma ilkelerini bilmeden de
PC’nizi kullanabilirsiniz, ama işletim sistemini bilmeden bilgisayarınıza hakim
olamazsınız. DOS kullanacaksanız DOS’u, Windows’unuz varsa Windows’u, Unix veya
Linux’unuz varsa onları veya Mac’iniz varsa MacOS’u
bilmemek olmaz! Zaten
bu nedenledir ki, yazılımcılar giderek daha kolay kullanılan işletim sistemleri
ve grafik kullanıcı arabirimleri geliştirmeye çalışıyorlar... DOS, Windows,
OS/2, Linux gibi sistem yazılımları sayesinde sabit diskinizde neler döndüğünü,
CD-ROM’un nasıl çalıştığını ve işlemcinin nasıl işlem yaptığını bilmek zorunda
kalmıyorsunuz. Sizden sadece birkaç komutu bilmeniz ya da ekranınızdaki
simgelere fare ile tıklamanız bekleniyor... Bir
işletim sistemi, bilgisayarın
temel işlevlerini (verileri dış ortamdan almak, işlemek, ekranda göstermek,
yazmak ya da telefon hattı aracılığı ile göndermek vb.) nasıl ele alacağını
belirleyen geniş kapsamlı bir programdır.
Bilgisayarın kaynaklarının etkin bir şekilde kullanımı için, kaynak
yönetimi ve koordinasyonunu işletim sistemi üstlenir. Hangi ortamda nasıl
saklanırsa saklansın, nasıl yüklenirse yüklensin, bütün işletim sistemleri bu
görevi yerine getirir.